- Ψηφιακό τεκμήριο
- Αρχειακό και οπτικο-ακουστικό υλικό ερευνών
- Καρίτσα Πιερίας
- 1207
- Καρίτσας
- Κατερίνη
- Πιερίας
- Δίο. Σήμερα όμως λέγεται Καρίτσα και πήρε το όνομα από μια καρυδιά.
- Το χωριό κατοικείται από εντόπιους βλάχους.
- Υπάρχουν 26 γυναίκες και 15 άνδρες που είναι Σαρακατσάνοι.
- Ναι
- Μιλούσαν την βλάχικη γλώσσα και την μιλούν και σήμερα.
- Υπήρχαν τρεις εκκλησίες. Ο άγιος Δημήτριος, ο άγιος Γεώργιος και η αγία Κυριακή. Πιο παλαιά είναι του αγ. Δημητρίου. Κτίσθηκε το 53 μ.χ.
- Ανήκαν στο χωριό ή στην Κοινότητα.
- Ένα του αγίου Γεωργίου.
- Λειτούργησε το 1905. Κτίσθηκε επί τουρκοκρατίας.
- Ασχολούντο με την γεωργία και την κτηνοτροφία.
- Υπήρχε γεωργία και οι εργασίες γινόταν με βόδια, με άλογα και αμάξια. Καλαμπόκια, σιτάρια, κριθάρια, μηδική, καλλιεργούσαν οι γεωργοί.
- Προορίζονταν για αυτοκατανάλωση τα φασόλια, τα σιτάρια, και η μηδική. Για το εμπόριο προορίζονταν τα καλαμπόκια και τα κριθάρια.
- Εξακολουθούν οι παλιές καλλιέργειες. Από το 1953 άρχισαν να καλλιεργούν καπνό. Από το 1957 άρχισαν να καλλιεργούν τεύτλα. Σήμερα καλλιεργούν φράουλες, πιπεριές και ντομάτες.
- Ήταν κεφαλοχώρι.
- Όχι
- Όχι
- Μεγάλος κλήρος εθεωρείτο αυτός που ήταν 11 στρέμματα. Αυτόν τον είχαν οι οι πολύτεκνοι.
- Το 1/2 των κατοίκων είχαν 11 στρέμματα και το άλλο 1/2 26 στρέμματα.
- Μεγαλύτερο κλήρο παίρνουν αυτοί που έχουν 4 (τέσσερα) παιδιά και επάνω. Το μέσο είναι 40 - 50 στρέμματα.
- Ναι
- Υπήρχε πάντα.
- Υπήρχαν πολλά τσελιγκάτα. Σήμερα όμως όχι.
- Όχι
- Δεν υπήρχαν ποτέ βιοτεχνίες στο χωριό. Απλώς κάθε σπίτι είχε τον αργαλειό και έκανε τα απαραίτητα στρωσίδια του σπιτιού.
- Όχι
- Υπήρχαν τα κοινοτικά συμβούλια.
- Πλήρωναν τους κοινοτικούς φόρους στην κοινότητα.
- Χωρίζονταν: σε υλοτόμους, σε γεωργούς και σε κτηνοτρόφους.
- Προσέφεραν την εργασία τους μια φορά τον χρόνο.
- Η συμμετοχή ήταν υποχρεωτική για τους άνδρες από την ηλικία των 18 μέχρι 60 ετών. Οι γυναίκες δεν συμμετείχαν.
- Όποιος αρνιόταν πλήρωνε ένα ορισμένο ποσό για τιμωρία.
- Ήταν συνηθισμένο φαινόμενο και ιδίως στο μάζεμα του καλαμποκιού.
- Ίσχυε η αλληλοβοήθεια στο κτίσιμο καινούργιων σπιτιών.
- Στον θέρο και στην τσάπα του καλαμποκιού.
- Το αποτελούσαν: το ζευγάρι, οι γονείς του συζύγου, τα ανύπαντρα αδέρφια του συζύγου, και τα παιδιά του ζευγαριού.
- Τάτη και μούμα (βλάχικα).
- Πάππο
- Μάϊα
- Πάππο
- Μάϊα
- Με το όνομά τους
- Με το όνομά τους
- Με το όνομά τους
- Με το όνομά τους
- Όχι
- Όχι
- Με το όνομά τους
- Τάτε μάρε (βλάχικα) πατέρα μεγάτες.
- Τέτου (βλάχικα)
- Λάνε και τέτα
- Με το όνομά τους
- Με το όνομά τους
- Για τα πρωτότοκα όχι. Τα υστερότοκα τα έλεγαν φουγγάρια.
- Παραπαίδια.
- Δίδυμα, δεν υπήρχε άλλο όνομα.
- Κούσκρα και κούσκρο (βλάχικα).
- Αφέντη
- Μούμα
- Τον αδελφό αφέντη και την αδελφή μαμά.
- Τάτε
- Μούμα
- Με το όνομά τους
- Με το όνομά του
- Με το όνομά του
- Με το όνομά του
- Βιάστα (βλάχικα) (νύφη)
- Βιάστα (βλάχικα)
- Ήταν ντροπή να τους φωνάξουν με το όνομά του. Φώναζαν (αμό) δηλ. καλέ.
- Ο νουνός. Το πρώτο αγόρι έπαιρνε το όνομα του παππού από τον πατέρα. Τα άλλα παιδιά έπαιρναν ονόματα άλλων μελών της οικογένειας που δεν ζούσαν ή των γονιών της νύφης. Ο νουνός πάντα μπορούσε να δώσει όποιο όνομα ήθελε.
- Παλιά οι γυναίκες δεν έβγαιναν από το σπίτι. Έκαναν μόνο τις δουλειές του σπιτιού και βοηθούσαν τους άνδρες μόνο στις δουλειές, που γίνονταν στην αυλή του σπιτιού.
- Το καθάρισμα του καλαμποκιού που γινόταν στην αυλή του σπιτιού.
- Περιποιόταν τα τυχόν οικόσιτα ζώα, όπως τις αγελάδες και τις κατσίκες που κρατούσαν στο σπίτι για να παίρνουν το γάλα τους.
- Στο χωριό μας δεν υπάρχουν δουλειές, που να έχουν σχέση με την αλιεία.
- Στο χωριό δεν υπήρχαν βιοτεχνίες.
- Η κοπή των ξύλων από το βουνό, το όργωμα, η σπορά, το άρμεγμα των προβάτων ή των κατσικιών και το κούρεμα αυτών. Επίσης το κτίσιμο.
- Από την ηλικία των 12 ετών τα παιδιά βοηθούσαν τους γονείς τους στις αγροτικές και κτηνοτροφικές δουλειές. Τα κορίτσια βοηθούσαν στο νοικοκυριό και μάθαιναν αργαλειό.
- Έπρεπε να παντρευτούν πρώτα όλα τα κορίτσια και ύστερα τα αγόρια.
- 18 - 24 για τα κορίτσια και 24 με 30 για τα αγόρια. Η γυναίκα ήταν συνηθισμένο να είναι μεγαλύτερη από τον άνδρα.
- Όχι, αλλά πολλές φορές μπορούσε να είναι από το ίδιο χωριό ή από τα πλησιέστερα χωριά όπως, το Δίο, Άγιο Σπυρίδωνα, Βροντού κλπ.
- Στο πατρικό σπίτι του γαμπρού αν ο γαμπρός είναι μοναχοπαίδι. Αν δεν είναι μοναχοπαίδι σε κάποιο καινούργιο σπίτι.
- Ναι. Ζούσαν όλοι μαζί, εργάζονταν, έτρωγαν μαζί, και κοιμόντουσαν κάτω από την ίδια στέγη. Αρχηγός της οικογένειας ήταν ο πατέρας, αυτός διαχειριζόταν την περιουσία και κρατούσε τα χρήματα της οικογένειας. Βλάχικα έλεγαν την έκφραση "πάππου τσένει μούγκα", δηλαδή ο παππούς κρατάει το πουγκί.
- Ναι
- Όταν πέθαινε ο πατέρας και άφηνε διαθήκη, που έλεγε τι άφηνε στο κάθε παιδί του. Πολλές φορές όμως τα παιδιά χώριζαν από το σπίτι, δηλαδή κατοικούσαν σε διαφορετικά σπίτια αλλά κρατούσαν σε διαφορετικά σπίτια αλλά κρατούσαν την επιχείρηση μαζί. Δεν χώριζαν την περιουσία τους.
- Παρέμενε στο πατρικό ο μικρότερος γιος.
- Όταν δεν είχε γιο.
- Πήγαιναν όταν ήταν πολλά αδέρφια και ας είχαν περιουσία. Μοναχογιός ποτέ δεν πήγαινε σώγαμπρος.
- Για το μικρότερο.
- Ναι. Ήταν υποχρεωμένος ο πεθερός να γράψει στο όνομα του γαμπρού το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας.
- Ο γαμπρός δεν έπαιρνε ποτέ το όνομα του πεθερού. Τα παιδιά έπαιρναν το όνομα του πατέρα.
- Τα πρώτα δεν μπορούσαν ποτέ να παντρευτούν. Όχι
- Όχι
- Όχι
- Υπήρξαν, αλλά οι λόγοι ήταν οικογενειακοί (μυστικοί) που δεν τους μάθαινε το χωριό.
- Ο νουνός του γαμπρού.
- Ο νουνός βάφτιζε το πρώτο και όλα τα παιδιά του ζευγαριού.
- Σπάνια η οικογένεια άλλαζε νουνό. Αν άλλαζε για να προτιμήσει κάποιον πλούσιο τότε γινόταν σκάνδαλο και μάλιστα το ζευγάρι φοβόταν την κατάρα του νονού. Μόνο όταν δεν ήθελε ο νουνός για λόγους (πένθους) τότε άλλαζε το ζευγάρι κουμπάρο.
- Όχι δεν επιτρεπόταν γάμος
- Όχι
- Όταν οι περιστάσεις τους έκαναν να δεθούν μεταξύ τους.
- Να αλληλοπροστατεύονται.
- Γινόταν μόνο άνδρες.
- Όχι. Υπήρχε όμως η συνήθεια να δίνουν τα κορίτσια ρουχισμό και αυτό ονομάστηκε προίκα. Σίγα σιγά άρχιζαν να δίνουν στα κορίτσια και λίγα χρήματα ή κανένα μικρό χωραφάκι.
- Όχι
- Όχι
- Κανείς
- Έπαιρνε χρήματα, ανάλογα με την οικονομική άνεση της οικογένειας. Περίπου 20 - 25 χιλ.
- Όχι
- Όχι
- Ναι, σπάνια όμως.
- Όχι
- Όχι. Η προίκα ήταν ανάλογη με το χρόνο, που παντρεύονταν το κορίτσι και τι ζητούσε ο γαμπρός.
- Στα κορίτσια έδιναν χρήματα. Αν υπήρχε ένας γιος την ακίνητη περιουσία την έπαιρνε αυτός. Αν υπήρχαν πολλά αγόρια την μοιράζονταν. Περισσότερη περιουσία έπαιρνε αυτός που ζούσε και κοιτούσε τους γέρους.
- Πολύ παλιά δεν έδιναν στα κορίτσια προίκα. Μετά το 1950 άρχισαν να δίνουν προίκα.
- Όχι
- Όχι
- Παρέμενε στον άνδρα της.
- Όχι δεν υπήρχε αυτή η συνήθεια.
- Κανείς
- Ποτέ
- Κανείς δεν υπήρχε αυτή η συνήθεια.
- Δεν μπορούσε να ζητήσει τίποτε ο γαμπρός, γιατί δεν είχε δώσει τίποτε.
- Παλαιότερα οι γονείς δεν είχαν περιουσία για να την μοιράσουν στα παιδιά τους. Αυτοί, που είχαν την έδιναν στα αγόρια μετά τον θάνατό τους.
- Όχι. Υπήρχε συνήθεια ο υστερότοκος να μένει με τους γονείς. Αυτός λοιπόν έπαιρνε το μεγαλύτερο σαν αμοιβή, που θα γηροκομούσε τους γονείς του.
- Όπως είπαμε η προίκα των κοριτσιών ήταν ρουχισμός και σπάνια χρήματα. Η κληρονομική τους μερίδα ήταν πολύ μικρότερη από των αγοριών.
- Γινόταν με διαθήκη.
- Όχι δεν γινόταν με λαχνό. Οι γονείς άφηναν διαθήκη στα παιδιά και εκεί υπήρχε το μοίρασμα της περιουσίας.
- Το 1/2 της περιουσίας το έπαιρνε η γυναίκα και το άλλο 1/2 το μοιράζονταν τα παιδιά.
- Κανείς άλλος δεν είχε κληρονομικά εκτός από την γυναίκα.
- Την περιουσία την κληρονομούσαν οι κόρες του.
- Μπορούσε να κληρονομήσει τον θείο του. Πολλές φορές έχει γίνει αυτό στο χωριό.
- Αν δεν είχε καθόλου παιδιά.
- Προτιμούσαν τα παιδιά αδελφών.
- Ότι και ένα πραγματικό παιδί. Κληρονομούσε τους γονείς του. Χωρίς να έχει κανείς άλλος δικαίωμα.