- Ψηφιακό τεκμήριο
- Αρχειακό και οπτικο-ακουστικό υλικό ερευνών
- Βραχάσι Λασιθίου
- 981
- Βραχασίου
- Μεραμπέλλου
- Λασιθίου
- Δεν υπάρχει
- Όχι
- Όχι
- Το γλωσσικό ιδίωμα της Ανατολικής Κρήτης ως και σήμερα.
- Επτά ως και σήμερα. Όλες εντός του χωριού. Η παλαιότερη (Αγ. Ιωάννου Χρυσοστόμου) εκτίσθη το 1587 στα ερείπια παλαιοτέρας.
- Οχι οικογενειακές, εκτός - ίσως - απο άλλες κείμενες εκτός του χωριού.
- Ένα. Αντικατεστάθη με νέο το 1925-1928.
- Επισήμως διτάξιο Αρρεναγωγείο και μονοτάξειο Παρθεναγωγείο το 1899.
- Γεωργία, κτηνοτροφία
- Ελαιόλαδο, αμύγδαλα, χαρούπια, ολίγα κηπουρικά, ολίγα οπωροφόρα.
- Αυτοκατανάλωση: Κηπουρικά, οπωροφόρα. Εμπόριο: Ελαιόλαδο, αμύγδαλα, χαρούπια.
- Ελαιόλαδο, μποστανικά (για εμπόριο), ολίγη σταφίδα (σουλτανίνα). Απο τις παλαιές εξακολουθούν η ελαιοκαλλιέργεια. Οι νέες άρχισαν μετά τη διάνοιξη γεωτρήσεων δηλ πριν απο 25 χρόνια (οι πρώτες) περίπου.
- Όχι. Παλαιότερα ήτο έδρα Δήμου, τώρα Κοινότητος.
- Όχι
- Πάνω απο εκατό
- Παλαιότερα: Περί τους 10-15.
- 20-30 στρέμματα.
- Ναι
- Απο πολύ παλαιά ήτο συνήθης, σήμερα περιορισμένη.
- Ναι, αλλα με την έννοια μικρών (περί τα 5 ή 6). Εξακολουθούν 2 ή 3, αλλά πολύ μικρότερα.
- Όχι
- Όχι
- Όχι. Ιδρύθη πρόσφατα βιοτεχνία επεξεργασία δέρματος για τσάντες, ζώνες κτλ
- Το Βραχάσι ήτο έδρα Δήμου. Υπήρχε Δήμαρχος και (Δημοτικό) Συμβούλιο. Σήμερα είναι έδρα κοινότητος.
- Την δεκάτη (επί της παραγωγής) στο Κράτος μέσω ενοικιαστών φόρων.
- Κυρίως ειπείν όχι. Κτηματίες, βοσκοί, εργάτες.
- Ναι
- Ναι. Απο της ενηλικιώσεως. Γυναίκες όχι. Σε άλλες περιπτώσεις η συμμετοχή ήτο εθελοντική
- Με πληρωμή (επί υποχρεωτική συμμετοχής) εις χρήμα των ημερομισθίων που του ώρισαν.
- Ναι: Τρύγος, λιομάζωμα κλπ, όχι όμως σε όλες τις γεωργικές εργασίες.
- Κτίσιμο σπιτιών, κατασκευή μάντρας.
- Για σπάσιμο αμυγδάλων, υφαντική, ελαιοσυλλογή (απο το έδαφος, δηλ του ελαιόκαρπου που έπεφτε στο έδαφος).
- Η καθ αυτό οικογένεια: 4-5 (πατέρας, μητέρα, παιδιά). Σε μερικές περιπτώσεις οι γονείς του άνδρα, σε άλλες της γυναίκας. Σπανιώτατα άλλα συγγενικά πρόσωπα (π.χ η αδελφή της γυναίκας)
- Ο αφέντης μου και κύρης (αργότερα πατέρας). Η μά (αργότερα μάννα)
- Παππούς (ο)
- Λαλά (η)
- Παππούς (ο)
- Λαλά (η)
- Ή απλώς με το βαπτιστικό , ή "παιδί μου"
- Ως ο παππούς
- Αδερφός, αδέρφι
- Παλαιότερα: αμπλά, έπειτα αδερφή
- Ήτο σεβαστός στους μικρότερους
- Επρεπε να παντρευτή πρώτη
- Αδερφάκι
- Μπάρμπας (ο)
- Θεία (η)
- Το ίδιο ώς άνω
- Το ανήψο μου
- (υ)γιέ μου. Κοπελλιά μου.
- Όχι. Το τελευταίο ελέγετο στεροβύζι
- Προγόνια
- (τα) Ατζιμπραγά
- Οι (Συμπέθεροι)
- (Ο) Αφέντης
- Κουνιάδος, κουνιάδα
- Κουνιάδος,κουνιάδα
- Γαμπρέ μου
- Γαμπρέ μου
- Κουνιάδο, σπανιώτατα: γαμπρό
- Κουνιάδα
- Κουνιάδα, σπανίως: νύφη
- Ο σύζυγος: γυναίκα (Μωρή γυναίκα, που είσαι;). Η σύζυγος: Ο αφέντης μου, ο άντρας μου. Σπανιώτατα με το βαπτιστικό.
- Συνήθως του παππού απο τον πατέρα. Συνήθως της γιαγιάς απο τη μητέρα. Συνήθως απο θείους, θείες. Σπανίως συνέβαινε αλλά με συνεννόηση με τους γονείς.
- Σ όλες τις γεωργικές και κτηνοτροφικές εργασίες συμμετείχαν.
- Λιομάζωμα (συλλογή απο το έδαφος). Αμυγδαλοσυλλογή (συλλογή απο το έδαφος). Χαρουπομάζωμα (συλλογή απο το έδαφος). Τρύγος. Καλλιέργεια κηπουλιών (μικρών κήπων δίπλα στο σπίτι)
- Ήσαν (σπανίως) οι ίδιες βόσκισσες (εκ του βοσκός). Περιποίηση μάντρας. Συμμετοχή στο άρμεγμα και την τυροκομία
- Δεν υπήρχαν
- Του ζευγά (με αροτριώντα ζώα). Εστιν ότε και γυναίκες. Του τσαγκάρη, του φαμπρικάρη(εργάτου ελαιοτριβείου), του μυλωνά, του αγωγιάτη, του μαραγκού (ξυλουργού), του ψάλτη, του κουρέα, του λατόμου κα
- Απο της ηλικίας της σχολικής (Δημοτικού). Στα αγόρια: Τις συνήθεις του πατέρα, αλλά και σπιτιού. Στα κορίτσια: Τις συνήθεις της μητέρας, αλλά και ελαφρές αγροτικές.
- Τις περισσότερες φορές προηγούντο τα κορίτσια, αλλά αυτό δεν ήτο απόλυτο.
- Για τις γυναίκες: μετά τα 17 ή 18 (ο κανών). Για τους άνδρες μετά τη θητεία του ως κληρωτού. Επιτρεπτό ναί, αλλά όχι πολύ συνηθισμένο.
- Συνήθως ναι. Κυρίως απο τα γειτονικά (Λατσίδα, Μιλάτος, Μάλια, σπανιώτερα απο πιο μακρινά
- Συνήθως στο πατρικό της νύφης (με προοπτική να κάνουν δικό τους σπίτι). Σπανιώτατα στο πατρικό του γαμπρού. Το νέο σπίτι (του ζεύγους) εθεωρείτο προίκα της νύφης.
- Όχι
- Επί αρκετό χρονικό διάστημα, πολλές φορές και μετά το γάμο τους.
- Συνήθως όταν επαντρεύοντο. Οικογενειακές ερίδες
- Σαφώς απάντηση δεν υπάρχη. Οσάκις συνέβαινε, εξηρτάτο απο την προτίμηση των γονέων.
- Όταν είχε μια κόρη (η συνήθης περίπτωση)
- Ναι
- Συνήθως δεν έπαιρναν. Αν ναι: Για το μεγαλύτερο (χωρίς αυτό να είναι απόλυτο)
- Όχι υποχρεωμένος, αλλα συνήθως εγίνετο και μάλιστα στην περίπτωση της μιας κόρης (άνευ αδελφών).
- Όχι. Του πατέρα των
- Μέχρι και δεύτερα εξαδέλφια. Υπήρξε περίπτωση (μιαν ενθυμούνται οι παλαιοί) μεταξύ πρώτων εξαδέλφων (κατ' εκκλησ. οικονομίαν). Από μητέρα.
- Ναι (εκκλησιαστικό και παραδοσιακό)
- Όχι
- Ναι. Συζυγική απιστία, έντονη ασυμφωνία χαρακτήρων, ανίατος μεταδοτική νόσος.
- Συνήθως ο νονός του γαμπρού ή και στενός συγγενής, αλλά τοιαύτη δέσμευση δεν υπήρχε.
- Το πρώτο: Συνήθως ο κουμπάρος του ζεύγους. Τα άλλα: Συγγενείς ή φίλοι. Δεν είχαν όλα τον ίδιο νονό.
- Συνήθως συνέβαινε η τελευταία περίπτωση.
- Κατά παράδοση απαγορεύετο
- Όχι. Γι αυτό ο νονός αγοριών δεν εγίνετο και νονός κοριτσιών.
- Συνήθως σε πολεμικές περιόδους (Τουρκοκρατία). Αλλά στο χωριό μας δεν ενθυμούνται τέτοιες περιπτώσεις.
- Αλληλοβοήθεια ή αλληλουποστήριξη σε περίπτωση (κυρίως) κινδύνου.
- Μόνον άνδρες μεταξύ τους
- Ναι
- Συνήθως προφορικά ο πατέρα της νύφης "έτασε" (υπέσχετο) τι θα δώση προίκα. Αν εγίνετο προικοσύμφωνο συνετάσσετο κυρίως απο τον παπά ή σπανίως απο επίσημο συμβολαιογράφο.
- Όχι
- Για τη σύνταξη βλ παραπάνω. Υπέγραφαν ο πατέρας της νύφης και μάρτυρες (συνήθως συγγενείς του γαμπρού)
- Αναλόγως της οικον καταστάσεως
- Ναι
- Συνήθως στο χωριό της νύφης
- Ναι, αλλά όχι απαραίτητα αμέσως
- Σπανιώτατα. Ίσχυε αυτό για την πρωτότοκη.
- Συνηθέστατα όχι.
- Μονον στις κόρες: όχι. Στις νύφες της (το σύνηθες)
- Υποχρέωση όχι. Συνήθως συνεισέφεραν. Στη δεύτερη περίπτωση εθεωρείτο ηθική υποχρέωση.
- Ναι, αν η προίκα ήτο μικρότερη του κληρονομικού μεριδίου της.
- Στον άνδρα της.
- Όχι. Μερικές φορές έδιδαν χρυσά νομίσματα (λοΐγγια=λουδοβίκεια)
- Όχι
- Σπανίως κατά τον γάμου. Συνήθως μετά τον θάνατο του πατέρα ή και των δυο γονέων.
- Συνηθέστατα ίσα μερίδια
- Οι περιπτώσεις άνισου μεριδίου ήσαν σπάνιες.
- Προφορικά. Οι περιπτώσεις διαθήκης σπανιώτατες.
- Συνέβαινε σπανίως σε περίπτωση διαφωνιών. Μεταξύ αδελφών και ελλείψει τούτων μεταξύ εξαδέλφων.
- Ίσο με το μερίδιο κάθε παιδιού.
- Κανείς
- Οι κόρες του.
- Ναι, κυρίως στην πρώτη περίπτωση.
- Αν δεν είχε καθόλου παιδιά και σπανιώτατα στη β΄περίπτωση.
- Μάλλον αδελφών.
- Τα ίδια ως και το φυσικό.