- Ψηφιακό τεκμήριο
- Αρχειακό και οπτικο-ακουστικό υλικό ερευνών
- Νεάπολη Κοζάνης
- 796
- Νεασπόλεως
- Βοΐου
- Κοζάνης
- Λιαψίστι ή Λειψίστα
- Από ντόπιους και Ποντίους, και Μικρασιάτες
- Ναι υπάρχουν οικογένειες από όλες τις παραπάνω ομάδες
- Οι πόντιοι και οι Μικρασιάτες εγκαταστάθηκαν σε ιδιαίτερο οικισμό
- Μόνον την Ελληνική και την ποντιακή.
- Η Αγία Τριάδα και το Άγιον Πνεύμα που κτίσθηκαν προ του 1800.
- Οι εκκλησίες ανήκαν σε όλους τους χριστιανούς.
- Ενα(1)
- Γύρω στα 1800 με 1820
- Οι γεωργικές εργασίες.
- Σιτηρά και καπνά
- Τα σιτηρά και τα γεωργικά προϊόντα για κατανάλωση τα δε καπνά για εξαγωγή
- Και σήμερα καλλιεργούνται τα ίδια προϊόντα σιτηρά, καπνά και αρκετά κηπευτικά-
- Η Νεάπολη ήταν έδρα Μπέηδων και αποτελούσε το κέντρο των τσιφλικό(?)
- Οι ντόπιοι καλλιεργούσαν τα δικά τους κτήματα οι δε Τούρκοι τα κτήματα του τσιφλικά.
- Ναι τα ανταλλάξιμα των Τούρκων Μπέηδων
- Από 50 περίπου στρέμματα
- Οι πολυπληθέστερες οικογένειες δηλ. αυτοί που είχαν πάνω από 6 άτομα οικογένεια
- Γύρω στα 40 ή 30 στρέμματα
- Υπήρχε μικρή οικόσιτη κτηνοτροφία.
- Από πολύ παλαιά
- Όχι
- Όχι
- Όχι
- Ναι επί Τουρκοκρατίας τους Προέδρους(Μουχτάρηδες) και τους σπαχήδες(εισπράκτορες των φόρων ή κοτσαμπάσηδες. Οι επιτροπές αυτές κανόνιζαν τους φόρους που θα πληρώνει τους Τούρκους στα χρόνια της κατοχής.
- Τα δέκατα στην παραγωγή δηλαδή το 10% σε όλα τα είδη παραγωγής του τόπου.-Τον έλεγχο τον έκαναν οι Σπαχήδες που μετρούσαν την παραγωγή.
- Ναι και απόδειξη ότι το Δημοτικό Σχολείο και η εκκλησία του χωριού κτίσθηκαν με προσωπική εργασία των κατοίκων, το Σχολείο κτίσθηκε το 1927-1928
- Για όλους άνδρες και γυναίκες
- Ναι του έβαζαν πρόστιμο ή χρησιμοποιούσαν το μέσο της αποστροφής
- Ναι, οι γεωργικές εργασίες γίνονταν συνεταιρικά όπως ο θέρος, το αλώνισμα, ο τρύγος, ο σπαρμός και όλες γενικά οι δουλειές των γεωργών (ακατανόητο) και τούτο για περισσότερη ασφάλεια από τις επιδρομές από Τουρκαλβανούς(?) και των άλλων ληστών.
- Ναι στο χτίσιμο των σπιτιών και γενικά όλων των κτισμάτων για να μπορεί να τελειώσει μία εργασία νωρίτερα.
- Ναι στις δουλειές του αργαλειού, της επεξεργασίας των μαλλιών και τις αγροτικές ασχολίες, ιδιαίτερα στο να κάνουν τα γλυκίσματα, τα (πέτουρα) είδη ζυμαρικών, τον τραχανά, το πληγούρι το λεύκασμα των πανιών κλπ.
- Ο παππούς, η γιαγιά, ο πατέρας, η μητέρα ο θείος και η θεία και τα παιδιά εγγόνια ή και η νύφη στο εγγόνη και τα εγγόνια των εγγονιών
- Πατέρα και μάνα
- Πατέρα
- Γιαγιά, μπάμπου ή τρανή, τρανέκου
- Παπούλη
- Γιαγιά μπάμπου
- Με το όνομά τους
- Με το όνομά τους ή και με το όνομα της μητέρας-
- Με το όνομά τους
- Με το όνομά τους
- Ηταν ο αρχηγός των παιδιών και βοηθός του πατέρα
- Βοηθός της μητέρας
- Με το όνομά τους
- Θείο, Λιάλια και μπάρμπα
- Θεία, Νιάνια
- Το ίδιο όπως παραπάνω
- Με το όνομά τους ή με το όνομα των γονέων
- Παλληκάρι μου και κορίτσι μου
- Το τελευταίο παιδί αγόρι ή κορίτσι το έλεγαν στερνοπούλι ή σουγγάρι.
- Προγόνια
- Τζιτζιμάρια ή τζιτζιμαρούλια
- Συμπεθέριο ή σφάτια.
- Πατέρα, αφέντη και αφεντάκι
- Μάννα και η Τρανή
- Πεθερέ ή παππού
- Μπάμπου, πεθερά
- Κουνιάδο και κουνιάδα
- Γαμπρέ ή με το όνομά του
- Παιδί μου, γαμπρέ μου ή με το όνομα
- Γαμπρέ
- Νύφη ή με το όνομα του άνδρα τγς π.χ. Κώσταινα, Γιώργαινα, Μιχάλαινα κλπ.
- Νύφη ή με το όνομα του άνδρα της
- Με το όνομά του π.χ. ο Κώστας, Κώσταινα ή γυναίκα η δε γυναίκα προσφωνούσε ο αφέντης
- Το αγόρι έπαιρνε το όνομα του παππού το κορίτσι της γιαγιάς τα δε υπόλοιπα έπαιρναν τα ονόματα των γονιών της νύφης.
- Οι άνδρες τις εξωτερικές δουλειές, οι γυναίκες εκτός από τις δουλειές του σπιτιού και των παιδιών έτρεφαν τα οικόσιτα ζώα και βοηθούσαν τους άνδρες σε όλες τις γεωργικές εργασίες ως(?) επίσης και τις κτηνοτροφικές
- Θέριζαν, έσκαβαν, τσάπιζαν τα καπνά τα αμπέλια, τα λαχανικά, αλώνιζαν τα σιτηρά, όργωναν τα χωράφια, πήγαιναν για να κόψουν ξύλα και γενικά έκαναν όλες τις εργασίες του γεωργού._
- Έτρεφαν τα οικόσιτα ζώα και άρμεγαν τις αγελάδες, έβοσκαν τις αγελάδες και τα πρόβατα την περίοδο του καλοκαιριού και συγκέντρωναν τροφές για να θρέψουν τα ζώα το χειμώνα
- Οι γυναίκες εργάζονταν σε όλες τις βιοτεχνίες ιδιαίτερη προτίμηση στην επεξεργασία των μαλλιών, στον αργαλειό, στο κέντημα στο ράψιμο και στη γούνα
- Κατ'αρχήν όλες τις γεωργικές εργασίες και τα επαγγέλματα του βοσκού, του κτίστη του ξυλουργού, του ψαρά, του ξυλοκόπου
- Από την ηλικία των 10 ετών και πάνω να βόσκουν τα οικόσιτα ζώα να φυλάνε τα μικρά κοπάδια και να βοηθάνε τους μεγάλους στις γεωργικές δουλειές. Τα κορίτσια να βοηθάνε τις γυναίκες στις δουλειές του σπιτιού.
- Έπρεπε πρώτα να παντρευτούν τα κορίτσια και μετά τα αγόρια.
- Τα αγόρια μετά από αποστράτευση δηλαδή τα 21 χρόνια. Τα κορίτσια από τα 15 και πάνω. Δεν επιτρέπονταν η γυναίκα να είναι μεγαλύτερη από τον άνδρα-
- Συνήθως προτιμούσαν τα κορίτσια του τόπου αν δεν εύρισκαν την κατάλληλη νύφη έψαχναν στα γύρω χωριά και από τα καλύτερα στον πλούτο και τον πολιτισμό._
- Στο πατρικό του γαμπρού εφ'όσον δεν υπήρχε άλλο ειδικά για τα νιόγαμπρα ή στο σπίτι της νύφης αν έπαιρνε για προίκα.
- Ναι πολλές φορές και εφ'όσον ζούσε ο πατέρας που έκανε κουμάντο. Έπειτα ή έκανε το χωρισμό ο πατέρας ή ο χωρισμός γίνονταν κάτω από άσχημες συνθήκες. Οι οικογένειες αυτές που παντρεύονταν όλα τα παιδιά μέσα και εργάζονταν μαζί και έτρωγαν μαζί λέγονταν Πατριαρχικές._
- Πολλές φορές Ναι
- Συνήθως όταν πέθαινε ο πατέρας ή όταν γίνονταν πολλοί και δεν τους χωρούσε το σπίτι. Ή ακόμη όταν έρχονταν σε ρήξη οι γυναίκες συνήθως(συννυφάδες)
- Συνήθως ο μεγαλύτερος, αλλά πολλές φορές έμεινε ο μικρότερος ή αυτόν που ήθελαν οι γονείς.-
- Όταν δεν είχε αγόρι ή και ακόμη όταν τα αγόρια έφευγαν από το σπίτι.-
- Όχι. Εκτός ειδικών περιπτώσεων
- Για το μικρότερο.
- Όταν έπαιρναν σώγαμπρο έγραφαν την περιουσία που έδιναν σ'αυτόν η συμφωνία γίνονταν πριν γίνει ο γάμος. Και η περιουσία γράφονταν και στην κόρη και στον σώγαμπρο._
- Το συνηθισμένο ήταν να παίρνει ο σώγαμπρος το επίθετο της γυναίκας του.-τα παιδιά ακολουθούσαν το επώνυμο αυτό. Στο χωριό μου μέχρι το 1920 όλοι οι σώγαμπροι πήραν το επώνυμο της γυναίκας του και σήμερα ακόμη χωρίς να αλλάζουν το επώνυμό τους τους φωνάζουμε στο επώνυμο της γυναίκας τους(Το χωριό μου λέγεται Σκλαοχώρι Βοΐου Κοζάνης)
- Λόγω συγγενείς δεν γίνονταν ο γάμος-Πρώτα εξαδέλφια συζούσαν παράνομα τα δεύτερα εξαδέλφια μπορούσαν να παντρευτούν αν δεν είχαν το ίδιο επώνυμο δηλαδή από μητέρα-
- Ναι αν ήταν από πατεράδες δηλαδή αν είχαν το ίδιο επώνυμο-
- Όχι μόνο όταν ήταν συγγενείς.
- Ναι υπήρξαν 1)για λόγους ηθικής τάξεως 2)ασυμβίβαστον του χαρακτήρος και λόγω εγκατάλειψης τους ενός των συζύγων
- Ο νονός του γαμπρού πάντοτε
- Ο νονός έπρεπε να βαφτίσει τα παιδιά και σε περίπτωση που είχε και άλλη κουμπαριά έπρεπε να βαφτίζει μόνο αγόρια ή μόνο κορίτσια για να μπορούν αργότερα να παντρευτούν(γιατί η κουμπαριά ήταν κώλυμα γάμου)
- Συνήθως κάποιος πλούσιος και κοινωνικά ανώτερος
- Παιδιά που είχαν τον ίδιο κουμπάρο απαγορεύονταν να παντρευτούν γιατί ήταν πνευματικά αδέλφια γιαυτό ο νονός που είχε πολλές κουμπαριές έπρεπε να βαφτίζει μόνο αγόρια ή μόνο κορίτσια αγόρι βαφτισμένο από τον Νονό (άνδρα) και κορίτσι βαφτισμένο από τη Νονά(γυναίκα) μπορούσε να παντρευτούν._
- Όχι εκτός αν το αγόρι το βάφτιζε ο άντρας και το κορίτσι η γυναίκα του ή τα παιδιά του
- Όταν είχαν κοινά συμφέροντα
- Έπρεπε να συμφωνούν σε όλα
- Μόνον οι άνδρες
- Ναι και σήμερα ακόμα υπάρχει.
- Πάντοτε με προικοσύμφωνα
- Όταν η προίκα ήταν σε ακίνητα γίνονταν(?) συμβόλαιον
- Συνήθως ο Πρόεδρος της Κοινότητας, ο γραμματέας ή ο δάσκαλος, ο παπάς ή οποιοσδήποτε γνώριζε γραφή και ανάγνωση.
- Έπαιρνε και χρήματα συνήθως λίρες το κατά δύναμη
- Αν είχε η νύφη έπαιρνε και σπίτι
- Όπου βρίσκονταν
- Ναι και μάλιστα τα καλύτερα
- Επίσης
- Ανάλογα με την περίπτωση συνήθως όμως έπαιρναν όλα τα κορίτσια την ίδια προίκα-
- Αν το κορίτσι ήταν ανάπηρο ή είχε κάποιο ελάττωμα τότε έπαιρνε αν όχι όλη την περιουσία το μεγαλύτερο μέρος αυτής.
- Ναι μεταβιβάζονταν στα κορίτσια Στην περίπτωση που δεν είχε κορίτσια τα διέθετε όπου αυτή ήθελε.
- Οι αδελφοί μόνο με τη θελησή τους προίκιζαν τις αδελφές. Σε περίπτωση θανάτου του πατέρα ο μεγαλύτερος αδελφός αναλάμβανε όλες τις υποχρεώσεις του σπιτιού και επομένως και την προίκιση και των αδελφών
- Όχι εφ'όσον η προίκα γράφονταν στο προικοσύμφωνο και συνίστατο και από ακίνητη περιουσία συνήθως την περιουσία την έπαιρνε αυτός που έμενε στο σπίτι._
- Ναι επιστρέφονταν στην οικογενειά της εκτός εάν δεν το ζητούσαν οι δικοί της τότε έμενε στο σύζυγο.
- Όχι.-Μόνο όταν ο πεθερός ήταν φτωχός και δεν είχε να βάλλει τα έξοδα του γάμου τότε τα έβαζε όλα ο γαμπρός
- Στην παραπάνω περίπτωση τη βοήθεια την έδιναν πριν από το γάμο και κρυφά για να μην προσβληθεί ο πεθερός
- Ναι μπορούσε να τα ζητήσει πίσω όπως και ήταν υποχρεωμένος να επιτρέψει και αυτός ότι είχε πάρει._
- Ο πατέρας αν είχε πολλά παιδιά έδινε το μερίδιο στο κάθε παιδί μετά το γάμο και βοηθούσαν όλοι ν'ανοίξει το καινούργιο σπιτικό. Το παιδί που έμενε με τον πατέρα έπαιρνε την περιουσία μετά το θάνατο των γονέων του.
- Όλα τα αγόρια κληρονομούσαν το ίδιο μερίδιο εκτός από αυτόν που έμενε με τους γονείς που έπαιρνε και το ανάλογο μερίδιο των γονιών του
- Συνήθως ήταν μικρότερο από το μερίδιο των αγοριών.-Μόνο όταν μοιράζονταν μετά το θάνατο των γονέων τότε τα μερίδιο ήταν όλα ίσα._
- Με διαθήκη γραμμένη ή στον συμβολαιογράφο είτε σε τρίτους μάρτυρες όπως τους έλεγαν Πολλές φορές ο πατέρας έλεγε προφορικά στα παιδιά παρουσία όλων τι αναλογεί στον καθένα-
- Με λαχνό γίνονταν σε αντικείμενα που δεν μπορούσαν να μοιραστούν άλλοι και γίνονταν συνήθως μεταξύ αδελφών
- Η μητέρα στην περίτπωση αυτή γινόταν αδελφή και έπαιρνε το ίδιο μερίδιο με τα παιδιά της.
- Οι αδελφοί και αδελφές του άνδρα
- Τον κληρονομούσαν μόνο οι κόρες του
- Ναι και στις δύο περιπτώσεις
- Αν δεν είχε καθόλου παιδιά-
- Παιδία συγγενών ή ορφανά.
- Ότι και το κανονικό παιδί. Μόνο αν δεν γίνονταν κανονική(?) υιοθεσία προσπαθούσαν οι συγγενείς του να αρπάξουν την περιουσία._
