- Ψηφιακό τεκμήριο
- Αρχειακό και οπτικο-ακουστικό υλικό ερευνών
- Κοσμάς
- 154
- Κοσμά
- Κυνουρίας
- Αρκαδίας
- Κοσμάς. Παλαιότερη ονομασία δεν φαίνεται να υφίσταται. Ξεπερνά δε σε ηλικία τα 200 χρόνια.
- Όχι.-Μόνο ελάχιστοι υπήρχαν κάποτε, διαφορετικής καταγωγής.-
- Όχι.-Υπήρχαν όμως οικογένειες που ανήκαν στους Ενετούς-Αρβανίτες κ Σλαύους.-
- 0-Οι απόγονοι Ενετών ναι κ φέρονται σαν "ισχυρό τζάκι". Επετεύχθη όμως νωρίς αιμομιξία.-
- Μέρος των κατοίκων που ασχολούντο κατά κύριο λόγο σαν χτενάδες(=έκαμαν χτένια αργαλειών) μιλούσαν Χτενάδικα.
- Εκκλησία Μία. Εξωκκλήσια όμως Πέντε. Η πρώτη πριν την Ελληνική Επανάσταση, κ οι λίγες υπάρχουσες τοιχογραφίες της φέρουν ίχνη Τούρκικης βαρβαρότητας
- Ανήκαν σ'όλους.
- Ένα
- Τα αρχεία κάηκαν το '43. Προφανώς μερικά χρόνια μετά την επανάσταση του '21.
- Γεωργία: Σιτηρά-πατάτες-μικροί κήποι. Δενδροκομία: Κάστανα πολλά κ καρύδια όπως κ ελατομεία. Κατασκευή χτενιών αργαλειών κ κτηνοτροφία πολλή. Επίσης υφαντά.
- Σιτάρια-Φακές-ρεβίθια-αμπέλια-περιβολικά κ λαχανικά λίγα. Κάστανα κ καρύδια.
- Αυτοκατανάλωση: Σιτηρά-Αμπέλια-λαχανικά-πατάτες.-Εμπόριο: Κάστανα-καρύδια.
- Σήμερα μόνο Κάστανα κ Καρύδια σε μικρότερες ποσότητες. Λίγα περιβολικά για αυτοκατανάλωση κ καμμιά νέα καλλιέργεια. Σταμάτησε παντελώς η καλλιέργεια σιτηρών κ περιορίστηκαν πολύ τα αμπέλια, αλλά κ όλα γενικά τα άλλα.
- Κεφαλοχώρι. Αναπτύχθηκε μετά την Τουρκοκρατία κ έφτασε πέρα από 2.500 κάτοικοι. Σήμερα περι τους 700 με τους εγγεγραμένους αποδήμους.
- Όχι
- Από 50 στρέμματα.
- Λίγοι συγκριτικά περί τους 20-30.
- Από 10-15 στρέμματα.
- Πολύ μεγάλη. Κυρίως πρόβατα κ γίδια. Περί το '40 πλησίαζαν τις 40.000 ζώα.
- Από το 1970 κυρίως.
- Υπήρχαν περί τα 20 τσελιγκάτα. Υπάρχουν περί τα 5 τσελιγκάτα, άρα κ πολύ λιγότερα των 10.000 ζώα.
- Όχι. Το χωριό βρίσκεται σε υψόμετρο 1200μ. περίπου. Οι κάτοικοι δε είναι "διπλοκάτοικοι" δηλ. κατά την χειμερινή περίοδο κατεβαίνουν να παραχειμάσουν στο χωριό Βρονταμά Λακωνίας.
- Συστηματικά οργανωμένες όχι.-
- 0.-
- Δεν γνωρίζουν , παρά μόνο ότι είχαν Δήμαρχο παλιά όταν ο αριθμός τους το δικαιολογούσε.-
- Πλήρωναν μόνο στη Κοινότητα. Το ποσό ήταν ανάλογο από 2-5% κ στην κτηνοτροφία περί τα 6%, της αξίας των εσόδων κ περιουσίας των.
- Υπήρχαν πολλοί μετανάστες στην Αμερική οπότε οι οικογένειές τους ή επανερχόμενοι αποτελούσαν την Πρώτη Τάξη, μαζί με τους εδώ προύχοντες και μεγαλοκτηματίες-τσέλιγκες. Δεύτερη Τάξη αποτελούσαν οι υπάλληλοι, εργάτες-τεχνίτες-γεωργοί κ κτηνοτρόφοι.
- Πολύ συνηθισμένο το "φιανόμενο" αυτό σε οτιδήποτε κοινωφελές έργο.-
- Η συμμετοχή ήταν υποχρεωτική μόνο για τους άνδρες κ από 20 χρόνων κ πάνω.-
- Τιμωρούνταν με την καταβολή χρηματικού προστίμου ίσο με ένα ημερομίσθιο, για μια μέρα απουσίας, περίπου.-
- Αλληλοβοήθεια υπήρχε στις επείγουσες γεωργικές εργασίες μεταξύ συγγενών, φίλων ή "υποχρεώσεων" συνήθως.-
- Αλληλοβοήθεια όπως πρι, υπήρχε κ σε κάθε άλλη αναγκαία περίσταση.-
- Η Αλληλοβοήθεια μεταξύ γυναικών δεν ήταν μεγαλύτερη των ανδρών, συνεργάζονταν δε σε θέματα κ εργασίες ύφανσης, πλύσης κλπ οικιακές εργασίες.-
- Ο Πατέρας του Άνδρα κ η Μητέρα του Άνδρα Ο Άνδρας-Η γυναίκα του κ τα παιδιά του. Και τα ανύπανδρα αδέλφια(αγόρια-κορίτσια) του άνδρα.-
- Μάνα κ Πατέρα.-
- Παππού-
- Γιαγιά-
- Παππού.-
- Γιαγιά.-
- "Μικρό" "Εγγόνι" κ με το βαφτιστικό τους-
- Οπως ανωτέρω ο παππούς-
- "Αδελφέ-αδελφή" κ το βαφτιστικό.-
- Οπως και τους αδελφούς(πρίν).-
- Όχι-
- Όχι-
- "Μικρό-Μεγάλος". Επίσης : Οωιμοπαίδι ή στερνοπαίδι. Και τα βαφτιστικά τους.-
- Μπάρμπα-θείο.-
- Θειά κ θεία-
- Μπάρμπα-θείο-θειά.-
- Ανήψι κ το βαφτιστικό.-
- "Μανούλα" "Τρομάρα μου" "Παιδί μου".-
- Το μικρότερο : Στερνοπαίδι ή Οψιμοπαίδι.-
- Προγόνια.-
- Δίδυμα.-
- "Συμπεθέρους" κ τα βαφτιστικά.-
- Πατέρα(σπάνια:Γέρο).-
- Μητέρα-Μάνα-
- Κουνιάδε-Κουνιάδα κ τα βαφτιστικά.-
- Πατέρα συνήθως κ Γέρο.
- Μητέρα, αλλά κ Γιαγιά κ Γριά.
- Κουνιάδα.
- Γαμπρό κ παιδί μου κ βαφτιστικό
- Γαμπρό κ γιέ μου κ βαφτιστικό.
- Γαμπρό.-
- Νύφη κ βαφτιστικό.-
- "Νυφούλα" κ βαφτιστικό.-
- "Κυρά" "Γυναίκα" κ "Άνδρας μου" "Νοικοκύρης μου".-
- Το πρώτο εγγόνι το όνομα του παππύ από πατέρα. Το δεύτερο το όνομα του παππού από μάνα. Η πρώτη εγγονή το όνομα της γιαγιάς από πατέρα. Η δεύτερη το όνομα της γιαγιάς από μάνα. Τα υπόλοιπα ό,τι όνομα ήθελε ο νουνός.-
- Βοηθούσαν στο μάζεμα των κάστανων-καρυδιών αλλά κ κάθε άλλη εργασία στα χωράφια. Εκτός δε τα οικιακά έκαναν αργαλειό-σαπούνι-κεντήματα-μεταφορά νερού-φροντίδα οικοσίτων.-
- Συλλογή Κάστανων-Ελιών-περιβολικά, αλλά κ κάθε άλλη βοήθεια στα χωράφια.-
- Έβοσκαν κ αυτές τα πρόβατα. Άρμεγαν κ έκαναν το "τυροκομειό" κ τη συσκευασία των εμπορεύσιμων γαλακτοκομικών.-
- Ο Κάποια μορφή βιοτεχνίας ήταν η συλλογική Υφαντουργική δουλειά που έκαμαν λίγο καιρό. Συνήθως εργάζονταν μεμονωμένες.-
- Προμήθεια καυσοξύλων-Προμήθεια τροφίμων-Όργωμα-σπορά κ η "διαφέντεψη" του σπιτιού.-
- Από 12-13 χρονών. Ανεξαίρετα τα αγόρια ακολουθούσαν τον πατέρα τους σ'όλες τις δουλιές. Και τα κορίτσια, στις μητέρες τους.-
- Πρώτα παντρεύονταν τα κορίτσια κατά σειρά ηλικίας, κ μετά τα αγόρια με σειρά ηλικίας συνήθως.-
- Μέχρι 25 για την γυναίκα και ως 30 για τον άνδρα. Δεν ήταν συνηθισμένο νάναι μεγαλύτερη η γυναίκα όχι όμως κ ανεπίτρεπτο.-
- Όχι. Συνήθως κοντοχωριανοί. Για το χωριό μας, προτιμούνταν τα χωριά Βρονταμάς-Γεράκι(Λακωνίας), Πελετά-Τσιτάλια-Λεωνίδιο(Κυνουρίας).-
- Σε σπίτι καινούργιο αν υπήρχε ή έπαιρνε προίκα η γυναίκα. Αλλιώς στο σπίτι του πατέρα του γαμπρού, ώσπου να βρούν δικό τους.-
- Μόνο αν δεν είχαν να πάνε κάπου αλλού. Τότε ζούσαν και δούλευαν όλοι μαζί κ ισομερώς, καρπούμενοι ισομερώς τις σοδειές ή φροντίζοντας ο γερο-πατέρας για την αύξηση της περιουσίας που θα την μοίραζε με την διαθήκη του.-
- Συνήθως έμενε αδιαίρετη όσο ζούσε ο γερο-Πατέρας, που τα είχε στ'όνομά του. Μετά το θάνατο χωρίζονταν.-
- Χώριζαν αν κάποιος είχε δική του στέγη. Επίσης όταν δεν χωρούσαν ή όταν το σπίτι κλυδωνίζονταν από διχόνοιες, επίσης κ μετά θάνατον, εφόσον θα καθορίζονταν η τύχη του σπιτιού.-
- Συνήθως ο μικρότερος γιός. Αλλά κ ο μεγαλύτερος όταν ήταν υποχρεωμένος να σταματίσει κάθε όνειρό του κ να δουλεύει για να βοηθήσει στις ανάγκες του σπιτιού κ στο πάντρεμα των αδελφών του.-
- Όταν δεν είχε καθόλου αγόρι. Ή σπάνια όταν αυτό έφευγε οριστικά μακριά.-
- Ναι, εφόσον η νύφη δεν είχε αδελφό ή ήταν μοναχοκόρη.-
- Το μικρότερο. Εκτός αν κάποια παρέμενε ανύπανδρη προς το "παρών".-
- Ήταν υποχρεωμένος να τα γράψει όλα στο γαμπρό του για μετά θάνατό του.-
- Ποτέ ο γαμπρός δεν άλλαζε το επώνυμο του κ όλα τα παιδιά έφρεναν το δικό του όνομα. Κανένα το επώνυμο του πεθερού.-
- Μόνο Τρίτα ξαδέλφια παντρεύονταν. Σπάνια κ τα δεύτερα.-
- Υπήρχε κώλυμα(υπήρξαν κ εξαιρέσεις που παντρεύτηκαν).-
- Δεν είχε σημασία το επώνυμο, αρκεί να ήταν μακρινοί συγγενείς ή ξένοι.-
- Ελάχιστες περιπτώσεις. Το "φτέξιμο" δε ήταν κοινό, αν όχι περισσότερο του άνδρα, οφειλόταν δε σε ασυμφωνίες.-
- Ο νουνός του γαμπρού, αλλιώς κάποιος γνωστός του.-
- Το πρώτο παιδί βάφτιζε ο κουμπάρος τους. Μετά κάποιος γνωστός.
- Πρώτα κάποιος πλούσιος κ "κοιν ανώτερος" Έπειτα φίλος ή συγγενής.
- Μεταξύ Κουμπαριών από άνδρα ΝΑΙ.
- Ναι
- Δεν υπήρξαν τέτοιες περιπτώσεις γνωστές.-
- Ναι κ όρος απαράβατος του γάμου.(Ελάχιστες εξαιρέσεις οι περιπτώσεις που οι γαμπροί επέβαλαν τις επιθυμίες τους στους γονείς τους κ συγγενείς για κάποια "φτωχή' κοπέλλα.).-
- Με προικοσύμφωνα. Ελέγοντο και "κόπιες".
- Όχι
- Ο πεθερός του και ο γαμπρός, μαζί με δυό μάρτυρες.
- 20.000-30.000 δρχ. περί το '40
- Αν είχε σπίτι, ναι. Όχι όμως επιπλωμένο.
- Στο χωριό
- Ναι, μπορούσε να πάρει κ χωράφια.-
- Και δένδρα, κ ζώα δυνατόν.-
- Δεν έπαιρναν ίσια προίκα. Αλλά ανάλογα με την εκάστοτε οικογ. Κατάσταση κ τα "προσόντα" της νυμφευόμενης. Αν δηλ. εύκολα ή δύσκολα βρίσκονταν γαμπρός.-
- Όχι. Εκτός βέβαια αν ήταν μοναχοκόρι.-
- Η προίκα της μητέρας, γινόταν "μια" με του πατέρα, κ εχρησιμοποιείτο.-
- Τα αδέλφια φέρονται ότι δεν είχαν υποχρέωση για συνεισφορά. Συμβαίνει όμως να είχαν την "ευχαρίστησ" που εκτιμάτο πολύ απ'το κοινωνικό σύνολο. Δηλ. η νοοτροπία προφανώς πίεζε για τις αδελφές κ μάλιστα πιότερο όταν πέθαινε ο πατέρας.-
- Συνήθως το προικοσύμφωνο είχε κ το σκοπό να αποκλήσει νύφη κ γαμπρό από κληρονομικές επιδιώξεις. Θάπαιρνε όμως μερίδιο εφόσον η διαθήκη του θανόντος ανέφερε.-
- Τα μισά κρατούσε ο άνδρας της και τα υπόλοιπα μισά επιστρέφονταν στους γονείς της νύφης.-
- Όχι, ποτέ.
- Συνήθως μετά το θάνατο του πατέρα που τα όριζε ως εκείνη τη στιγμή. Επίσης αν στα βαθιά γεράματα ο πατέρας αποφάσιζε να τα μοιράσει. Σπάνιες περιπτώσεις ήταν να δωθούν μετά το γάμο, για κάποια δουλειά του γαμπρού.-
- Ίσια, ελαφρώς δε περισσότερα σ'αυτόν που έμεινε κ "γειροκόμησε" το πατέρα κ τη μητέρα.
- Τα κορίτσια είχαν προτεραιότητα, έτσι ανάλογα με τα προσόντα ή τα μειονεκτήματά τους έπαιρναν λιγότερα ή περισσότερα. Καταβάλονταν προσπάθειες να μένουν περισσότερα στ'αγόρια.
- Με διαθήκες.
- Στις λίγες περιπτώσεις που οι κληρονόμοι συμφωνούσαν να τα αφήσουν στη "τύχη".
- Αν υπήρχαν παιδιά, της άνηκαν όλα. Αν όχι τα μισά.-
- Αν δεν υπήρχαν παιδιά, επιστρέφοντας στους γονείς κ στους συγγενείς κατά βαθμώ συγγένειας πλησιέστεροι.
- Μόνον οι κόρες του.
- Δεν δικαιούνται τα ανήψια. Εκτός αν ο θείος το προέβλεπε στην διαθήκη.
- Αν δεν είχαν καθόλου παιδιά.
- Προτιμούντο τα ορφανά. Μετά τα φτωχά ή συγγενών.
- Συνήθως τα περισσότερα, πάντως ανάλογα με την επιθυμία του διαθέτου.