- Ψηφιακό τεκμήριο
- Αρχειακό και οπτικο-ακουστικό υλικό ερευνών
- Τάβλα
- 213
- Κάτω Αθαμανίου
- Άρτας
- Άρτας
- Κάτω Λειψίστα ή Λειψώ
- Όχι
- Όχι
- Την Ηπειρωτική όπως εξακολουθούν να μιλούν και σήμερα.
- Η πιο παλαιά είναι ο Άγιος Κων/νος που κτίστηκε το 1955.
- Ανήκε σ' έναν υποσυνοικισμό 10 περίπου οιγενειών.
- Ένα
- Το 1920
- Η γεωργία και η κτηνοτροφία.
- Σιτάρι, καλαμπόκι, βρίζα.
- Όλα για αυτοκατανάλωση , εκτός αν από οικονομικές δυσκολίες γίνονταν ανταλλαγή με άλλα φαγώσιμα (λάδι, όσπρια, αλάτι κλπ.)
- Από τις παλιές καλλιέργειες εξακολουθούν του σιταριού και του καλαμποκιού. Από το 1960 περίπου άρχισε συστηματικά η καλλιέργεια τριφυλιού, μηλιών, καρυδιών και λίγων οσπρίων και λαχανικών.
- Ήταν τσιφλίκι.
- Οι καλλιεργητές έδιναν μικρό μέρος της σοδειάς στον τσιφλικούχο Καραπάνου αλλά κυρίως πλήρωναν φόρους μέχρι το 1924 όποτε και αγόρασαν όλες τις εκτάσεις που τώρα ανήκουν στον Συνεταιρισμό Αθηαμνιωτών.
- Όχι
- Από 50 στρέμματα περίπου.
- Είχε μόνο ένας (1).
- Οχτώ (8) στρέμματα ημικαλλιεργήσιμα.
- Ναι
- Από το 1960
- Υπήρχαν 10. Τώρα δεν υπάρχει κανένα.
- Όχι, γιατί το χωριό είναι ορεινό.
- Όχι
- Όχι δεν θυμούνται ούτε γνωρίζουν τίποτε σχετικά.
- Πλήρωναν στον Καραπάνου τους εξής φόρους 1) φόρο φωτιάς (καπνοδόχου σπιτιού) 2) φόρος κεφαλιών ζώων (ανάλογα με το είδος) 3) φόρο εισοδήματος (κυρίως σε είδος).
- Δεν χωρίζονταν σε ιδιαίτερες τάξεις. Απλώς έδειχναν έναν ιδιαίτερο σεβασμό στους υπαλλήλους ή λειτουργούς (Δάσκαλο, παπά, χωροφύλακα κλπ.)
- Ήταν πολύ συνηθισμένο και εξακολουθεί να είναι και σήμερα, αλλά σε λιγότερο ποσοστό.
- Ήταν υποχρεωτική για τους άνδρες από 20 - 60 ετών. Οι γυναίκες συμμετείχαν προαιρετικά.
- Η τιμωρία ήταν ηθική (κυρίως η περιφρόνηση προς το άτομο και η ανταπόδοση της άρνησης αν χρειαζόταν).
- Ήταν πολύ συνηθισμένο φαινόμενο και μάλιστα σ' όλες ανεξαιρέτως τις γεωργικές εργασίες.
- Ίσχυε για το χτίσιμο σπιτιών, διάνοιξη ατομικών δρομίσκων, δημιουργία προστατευτικών τοιχωμάτων στα χωράφια και στα σπίτια.
- Η αλληλοβοήθεια ήταν αναπτυγμένη στο ίδιο ποσοστό και για τα δύο φύλα σ' οποιαδήποτε δουλειά.
- Μέχρι και 15 μέλη : Ο άνδρας, η γυναίκα του, τα παιδιά του, ο πατέρα και η μητέρα του άνδρα, τα αδέλφια του άνδρα με τις γυναίκες τους και τα παιδιά τους.
- Πατέρα - μάνα
- Πάππου
- Βάβου
- Πάππου
- Βάβου
- Ο άγγονας - η αγγονιά (και με το μικρό όνομα).
- Αγγονα - αγγονιά ή με το μικρό όνομα.
- Με το βαφτιστικό τους όνομα
- Με το βαφτιστικό τους όνομα
- Όχι
- Όχι
- Με το βαφτιστικό τους όνομα
- Μπάρμπα
- Θειάκου ή θείτσα
- Μπάρμπα - θειάκου ή θείτσα
- Ανψιέ - ανψιά ή με το βαφτιστικό τους όνομα.
- Με το βαφτιστικό τους όνομα.
- Το πρωτότοκο λέγονταν πρωτάρης. Το υστερότοκο που είχε διαφορά από το προτελευταίο 6-7 χρόνια λέγονταν οψιμάδι.
- Προγόνια.
- Διπλάρικα
- Συμπέθερε - συμπεθέρα
- Πατέρα
- Μάνα
- Αφέντη - κυρά
- Πατέρα ή πεθερέ
- Μάνα ή πεθερά
- Κουνιάδε - κουνιάδα
- Γαμπρέ ή παιδί μου
- Γαμπρέ ή παιδί μου
- Γαμπρέ ή αδερφέ
- Νύφη
- Νυφαδιά
- Με το βαφτιστικό τους όνομα ή Γυναίκα! - Άντρα !
- Α) του παππού από τον πατέρα β) της γιαγιάς από τον πατέρα γ) στην διάθεση του νουνού
- Έκαναν και πολλές άλλες δουλειές: κουβαλούσαν ξύλα, νερό, φρόντιζαν τα οικόσιτα ζώα, βοηθούσαν σ' όλες τις γεωργικές δουλειές, ακόμα και όργωμα έκαναν.
- Σπορά, σκάλισμα, βοτάνισμα, θέρισμα, μάζεμα καλαμποκιού, μεταφορά στους ώμους, ξεφλούδισμα, στούμπισμα, λίχνισμα, αποθήκευση, κόψιμο των ξερών βλαστών που απόμειναν.
- Φύλαξη των ζώων αν έλειπαν οι άντρες, ξεγένισμα ζώων, άρμεγμα, πήξιμο του γάλατος σε τυρί, γιαούρι, χτυπούσαν το γάλα στο μακρουλό ξύλινο καδί για να βγάλουν βούτυρο και ξυνόγαλο.
- Καμμιά.
- Δεν υπήρχε
- Το όργωμα, το ξεχέρσωμα, το κόψιμο καυσοξύλων, η κατασκευή καλυβιών, αχυρώνων, σπιτιών, προστατευτικά τοιχώματα στα χωράφια, περιφράξεις σπιτιών ή χωραφιών.
- Από ηλικίας 10 ετών. Στα αγόρια ανέθεταν κυρίως ανδρικές δουλειές που τις εκτελούσε μαζί με τον πατέρα, και στα κορίτσια όλες τις δουλειές που τις εκτελούσε μαζί με τη μητέρα.
- Α) Πρώτα τα κορίτσια αρχίζοντας από το μεγαλύτερο β) Μετά τα αγόρια αρχίζοντας από το μεγαλύτερο.
- Α) Για τις γυναίκες 23 - 25, για τους άνδρες 28 - 30. β)Ήταν επιτρεπτό και συνηθισμένο να είναι μεγαλύτερη η γυναίκα.
- Α) Όχι δεν ήταν τέτοια συνήθεια β) Κυρίως από το Βουργαρέλι, Χόσεψη, Ανεμοράχη, Κάτω Μαλεντίνη, Άνω Μαλεντίνη, Μελάτες, Τετράκωμο, Θεοδώριανα.
- Στο πατρικό του γαμπρού.
- Ναι, ζούσαν όλοι μαζί προσφέροντας όλοι στην μεγάλη οικογένεια.
- Όταν ζούσαν όλοι στο ίδιο σπίτι ναι. Αν κάποιος αδελφός που παντρεύονταν έμενε σε ξεχωριστό σπίτι του δίνονταν το ανάλογο μερίδιο από της περιουσία της οικογένειας.
- Όταν γίνονταν πολλοί και δεν τους χωρούσε πλέον το σπίτι. Αν για κάποιο λόγο μάλωναν στην οικογένεια, ιδίως οι γυναίκες των ανδρών, τότε ο χωρισμός γινόταν πιο γρήγορα.
- Συνήθως ο μικρότερος γιός, εκτός εάν οι γονείς δεν ήταν ευχαριστημένοι απ' αυτόν και διάλεγαν κάποιον άλλον γιό, όχι όμως κόρη.
- Όταν η οικογένεια έιχε μόνο κορίτσια έπαιρναν σώγαμπρο για την μικρότερη ή φυσικά αν ήταν μόνο μια κόρη και κανένα αγόρι στην οικογένεια πάλι έπαιρναν σώγαμπρο.
- Όχι, γιατί το θεωρούσαν προσβλητικό.
- Για το μικρότερο.
- Όχι, στο όνομα του γαμπρού δεν έγραφε τίποτε. Τα έγραφε στη μικρότερη κόρη που θα έμενε στο σπίτι. Η μοιρασιά γινόταν κανονικά για όλα τα άλλα κορίτσια και κάτι παραπάνω για τη μικρότερη που θα ζούσε με τους γονείς της.
- Έμενε πάντα το επίθετο του γαμπρού, τα δε παιδιά έπαιρναν το επίθετο του πατέρα τους. Δεν θυμούνται συγκεκριμένη περίπτωση.
- Μέχρι και τρίτα ξαδέλφια, δεν παντρεύονταν. Συνέβηκαν μερικά γεγονότα χωρίς να το γνωρίζει η εκκλησία.
- Υπήρχε το εμπόδιο της εκκλησίας που δεν έδινε άδεια σε τέτοιο γάμο.
- Μπορούσαν, αρκεί να μην ήταν συγγενείς μέχρι τρίτα ξαδέλφια.
- Όχι, δεν θυμούνται καμμιά περίπτωση.
- Ο νονός του γαμπρού.
- Το πρώτο οπωσδήποτε ο νονός. Τα υπόλοιπα παιδιά διάφοροι άλλοι (για να πιάσουν πολλές κουμπαριές).
- Προτιμούσαν κάποιον πλούσιο και κοινωνικά ανώτερο άνθρωπο.
- Απαγορευόταν ένας τέτοιος γάμος.
- Όχι
- Σε περίπτωσεις στενής φιλίας λέγονταν Βλάμηδες - Γινόνταν κανονική τελετή με την παρουσία του παπά.
- Οι αμοιβαίες υποχρεώσεις τους ήταν οι ίδιες ακριβώς που ήταν και μεταξύ των πραγματικών αδελφών. Μόνο οικονομικά καθένας εξαρτιόταν από τη δική του οικογένεια.
- Μόνο άνδρες μεταξύ τους μπορούσαν να γίνουν.
- Ναι
- Γινόταν προφορικά.
- Όχι
- Δεν υπήρχαν προικοσύμφωνα. Στηρίζονταν μόνο στην προφορική προικοδοσία.
- Όχι, λόγω φτώχιας.
- Όχι, λόγω φτώχιας.
- Ναι, από 2-5 στρέμματα ανάλογα με τις δυνατότητες.
- Δέντρα και ζώα, ανάλογα με τις δυνατότητες.
- Όλα το ίδιο. Μόνο αν για την τελευταία έπαριναν σώγαμπρο έπαιρνε λίγο μεγαλύτερο μερίδιο.
- Όχι, όλοι έπαιρναν το ίδιο.
- Δεν υπήρχε τέτοια εξαίρεση. Η μεταβίβαση γίνονταν με συνενόηση όλης της οικογένειας.
- Είτε ζούσε είτε δε ζούσε ο πατέρας και οι αδελφοί είχαν υποχρέωση να συνεισφέρουν στην προίκιση των κοριτσιών της οικογένειας ανάλογα με τις δυνατότητές τους.
- Ναι
- Επιστρεφόταν στην οικογένειά της.
- Δεν υπήρχε τέτοια συνήθεια.
- Α) Αν ζούσαν όλοι μαζί μετά τον θάνατο και των δύο γονένων. Β) Αν ζούσαν χώρια αμέσως μετά το γάμο το κάθε αγόρι έπαιρνε το μερίδιό του.
- Κληρονομούσε λίγο μερίδιο μεγαλύτερο εκείνος ο γιός που θα ζούσε στο πατρικό σπίτι με τους γονείς ανεξατήτως της ηλικίας του.
- Ήταν στη διάθεση των γονέων αλλά, συνήθως στα κορίτσια δίνονταν μικρό ποσοστό επί πλέον.
- Γινόταν προφορικά.
- Συνήθως αποφάσιζαν μόνοι τους οι γονείς. Σπάνια χρησιμοποιούνταν ο λαχνός όχι μεταξύ αδελφών αλλά πιο μακρινών συγγενών.
- Όλα όσα αναλογούσαν στο σύζυγο μεταβιβάζονταν στα παιδιά που υπήρχαν από το γάμο, όχι στη σύζυγο.
- Τα κληρονομικά δικαιώματα τα είχε η γυναίκα μόνο εάν δεν ξαναπαντρευόταν. Διαφορετικά τα έχασε και τα διεκδικούσαν τα αδέλφια του πεθαμένου ή τα ανήψια του.
- Μόνο οι κόρες του.
- Α) Στην πρώτη περίπτωση μπορούσε να κληρονομήσει το παιδί τον αδελφό του πατέρα του. Β) Αυτό δεν συνέβαινε με τον αδελφό της μητέρας του.
- Αν δεν είχε καθόλοι παιδιά.
- Παιδιά αδελφών.
- Τα ίδια ακριβώς που είχε και ένα πραγματικό παιδί.
